Trong muôn vàn ngh? khó trên nhân gian, ngh? ch?i và hu?n luy?n chim c?nh c?c k? khó, không ph?i ai c?ng làm ???c. B?i l?, ngoài nh?ng k? n?ng ngh?, t? m?, công phu, ni?m ?am mê còn ph?i có tình yêu th??ng không biên gi?i v?i loài chim. Và ?? ??t ??n ??nh cao c?a ngh?, ph?i có m?t tâm h?n ngh? s?. Chính ch?t ngh? s? say mê, phiêu du ??n quên mình ?y c?a ngh? nhân chim c?nh ?ã ?em ??n cho nh?ng ng??i yêu chim nh?ng tuy?t tác b?t h? t? chim c?nh.
Ngh? ch?i l?m công phu
Không ai nh? rõ ngh? ch?i và hu?n luy?n chim c?nh có t? bao gi?. Ch? bi?t r?ng nó ?ã có t? r?t lâu ??i. Dù l?ch s? nhân lo?i tr?i qua nhi?u bi?n ??i th?ng tr?m song nó v?n luôn song hành v?i cu?c s?ng c?a con ng??i và càng ngày càng phát tri?n lên nh?ng ??nh cao m?i. Càng ngày, thú ch?i càng ??t ??n ?? tinh x?o h?n cùng v?i s? xu?t hi?n c?a các cao th? trong ngh? nuôi và hu?n luy?n chim c?nh.
Anh ?? Ti?n H?i bên nh?ng ng??i b?n chim c?a mình.
Ng??i ch?i phân chia chim c?nh thành nhi?u dòng khác nhau nh?: chim ch?i, chim hót và chim nói… Chim b?t ch??c ti?ng ng??i có khi?u, y?ng, v?t, qu?… Nh?ng v?i ng??i sành, ch?i sâu không thích nuôi chim nói vì cho r?ng có tính t?p âm. Chim ch?i có h?a mi, chích chòe. Chim hót phong phú h?n v?i r?t nhi?u loài. Trong ?ó, b? t? ???c dân sành ch?i chim ? Vi?t Nam ?a chu?ng nh?t là h?a mi, gáy, chào mào, chích chòe. N?u trong nhà có ?? b?n loài chim này, khi chúng cùng c?t ti?ng hót ta có m?t c?m giác ?ang l?c miên man trong nh?ng h?p âm c?a dàn h?p x??ng. Trong ?ó, chim h?a mi ???c ví nh? “ ca s? r?ng xanh” v?i ti?ng hót cao thánh thót. Ti?ng chim cu gáy tr?m hùng, bình yên. Ti?ng chích chòe dân dã. ?ó là m?t c?m giác ?ê mê xu?t th?n mà cu?c s?ng ban t?ng m?i ngày cho ng??i có tình v?i chim.
?? s? h?u ???c con chim mình yêu thích, nh?ng tay ch?i chim không ng?i lùng s?c kh?p n?i. Th?m chí không qu?n ???ng xá xa xôi, gh?p gh?nh r?ng xanh ?? ?? ki?m tìm. Khi ?ã g?p r?i thì s?n sàng tr? giá cao ?? ???c s? h?u. Ng??i ta có th? ??i c? ti vi, tranh quý, v?t quý ho?c r?t nhi?u ti?n ?? ???c s? h?u chim quý. Dân trong ngh? v?n th??ng nh?c ??n anh Long ? Lào Cai v?i “máu” ch?i ??nh cao. ?? s? h?u chú chim h?a mi ch?i hay, anh ?ã xu?ng ti?n luôn 40 tri?u ??ng. Chim không ph? lòng ch?, thi ??u ? ?âu th?ng ??y, ?em l?i r?t nhi?u vinh quang và c? ti?n b?c. Nhi?u ng??i m? ??c có nó nên ?ã tr? giá c? tr?m tri?u ??ng nh?ng ch? nhân không bán. ? Qu?ng Ninh có ông Nhung ?n, ng?, th?c cùng chim. Yêu chim v?i tình yêu g?n nh? tuy?t ??i. ??n n?i, kéo c? bà v? vào cu?c cùng ch?m sóc chim. R?i ?? cho chim có môi tr??ng t?t h?n, ông ?ã bán nhà ? thành ph? ra r?ng ?. Không ph? công ng??i yêu quý, ch?m sóc chim c?ng r?t có tình. Trong ?ó, chim cu gáy ???c dân ch?i chim “tín” nh? tâm linh. M?t c? ông ? t?nh B?c Ninh nuôi m?t con chim cu gáy h?n 40 n?m, khi c? m?t, chim bu?n r?i ch?t. Câu chuy?n ???c dân ch?i chim chuy?n tai nhau ??y màu s?c k? bí, huy?n ho?c. Qua ?ó m?i bi?t th? nào là tình yêu không biên gi?i. Tình yêu ?ó ?ã ?em l?i nh?ng giao c?m ??c bi?t gi?a ng??i và chim.
Chim h?a mi ch?i
Nh?ng tuy?t chiêu chim c?nh
T?i Hà N?i, n?i h?i t?, t?p trung t?t c? tinh hoa c?a m?i mi?n ??t n??c. Vì v?y, các tay ch?i chim thu?c hàng siêu h?ng c?ng nhi?u vô k?. T?t c? h? ??u có chung ni?m ?am mê chim c?nh. Có nh?ng ng??i r?t n?i ti?ng vì s? h?u chim quý, ng??i thì n?i ti?ng vì nuôi chim, hu?n luy?n chim. Bên c?nh nh?ng dân ch?i chuyên nghi?p, n?i tr?i v?n có nh?ng ng??i thu?c hàng “d? nhân” chim c?nh. H? ?ích th?c là nh?ng cao th? nh?ng r?t kín ti?ng, ít xu?t hi?n nh? nh?ng ?n s?. Nh?ng nh?ng ki?n th?c và tuy?t chiêu c?a h? v? ch?n chim, nuôi chim và hu?n luy?n chim khi?n dân trong ngh? ??u ph?i n? ph?c. Anh ?? Ti?n H?i ? qu?n Hoàng Mai, Hà N?i là m?t ng??i nh? v?y. Ch? t?ch m?t câu l?c b? chim nh?n xét: Anh H?i tinh, k? công t? cách ch?n, thu?n d??ng chim. Nhi?u ng??i ch?i chuyên nghi?p không ??t ???c ?? tinh x?o nh? anh.
Anh H?i có tu?i ??i và tu?i ngh? ch?i chim c?nh t??ng ???ng nhau v?i trên 40 n?m dành tình yêu và say mê cho chim. Anh c?ng ?ã t?ng tr? giá r?t nhi?u v? th?i gian, công s?c, ti?n b?c, có khi là c? s? k? th? c?a ng??i thân ?? có v?n hi?u bi?t v? chim ? hàng ngh? nhân. V?n xu?t thân trong m?t gia ?ình có truy?n th?ng v? âm nh?c nên nh?ng âm thanh c?a cu?c s?ng th?m ??m trong anh nh? m?t l? t? nhiên. V? ?? tinh, anh có th? th?m ??nh, phân tích ???c t?ng con chim hay, chim quý, th?m chí c? chim m?c còn ?n t??ng ít ng??i nh?n ra. Nghe chim hót, có th? ?ánh giá ngay nó ?ang hót gi?ng gì. Nh? chim cu gáy có các gi?ng th? ??ng, th? pha, gi?ng d?, kim còi, kim pha, gi?ng son… Ngôi nhà ngói n?m gian gia ?ình anh ? ???c xây d?ng t? nh?ng n?m ??u th? k? v?n nguyên vòm c?ng v?i n?p rêu phong c? kính. Trong ?ó chung s?ng g?m c? t? ??i ??ng ???ng. V?i t?c ?? ?ô th? hóa chóng m?t c?a Hà N?i, gi? ???c n?p nhà x?a nh? gia ?ình anh là m?t ?i?u c?c hi?m.
Chú chim chào mào này ???c ??i b?ng chi?c ti vi ??i m?i cách ?ây 6 n?m.
Trong kho?ng sân r?ng treo r?t nhi?u l?ng chim theo th? t? cao th?p khác nhau. Anh ?? Ti?n H?i gi?i thích, phân bi?t gi?ng hót c?a chim ph?i nh? m?t ng??i sành âm nh?c th?c th?. Gi?ng kim treo cao, th? treo góc… r?i h?a mi, chào mào, chích chòe ??u có góc riêng c?a mình. S? pha âm ?ó khi?n ng??i xem có c?m giác nh? cách b? trí c?a m?t dàn h?p x??ng. Tinh t? vô cùng. Anh cho bi?t, mu?n hu?n luy?n ???c chim hay tr??c tiên ph?i bi?t ch?n t? con chim b?i, chim m?c có t? ch?t, t??ng m?o. N?u ch?n nh?m thì xem nh? nuôi phí công. Trong các loài chim c?nh thì nuôi, thu?n d??ng h?a mi công phu và khó nh?t. V?i chim h?a mi ch?i, t??ng quý nh?t là ng? tr??ng. T?c là mình, chân, m?, ?uôi, c? chim ??u dài. Chim này khi vào tr?n ??u t?o dáng r?t ??p. T??ng quý th? hai là ng? ?o?n. T??ng này ng??c v?i ng? tr??ng, cái gì c?ng ng?n. Ngoài ra còn có dáng c? ??u. Ng??i tinh nhìn t? móng, m?, màu lông, dáng d?p … s? ?ánh giá ???c con chim hay. Móng chim ch?i ph?i là móng mèo ng?n v?a ph?i, nh?n, s?c, khi khóa ??i th? vào th? không c?a ???c. M? chim to, nh?n. C?ng chân chim lóng ??u, to, màu tr?ng ho?c vàng, r?n r?i. Lông chim m?ng là chim kh?e. ??u chim có các ki?u ??u xà, ??u hoa cúc, trái táo. Trong ?ó, chim h?a mi ??u xà, m?t xanh b??ng nh?t. ??c bi?t, dân ch?i chim ch?i r?t thích chim h?a mi ? các vùng Yên Bái, L?ng S?n, Cao B?ng, Lào Cai, Ngh? An. Vì nh?ng vùng này th?i ti?t kh?c nghi?t nên chim c?ng có nhi?u ??c tính quý. Nh? chim h?a mi ? vùng núi t?nh Ngh? An lông x?u, s?m màu nh?ng có ánh sáng, chân ?en, m? búp ?a, dáng nh?, m?t d?, ??u xà, m?t s?c, mí dày, m?i thông, râu xo?n bám ch?t vào l? m?i… trông r?t d? t??ng nh?ng khi vào tr?n chi?n r?t lì ?òn và ra nhi?u th? ?òn hóc hi?m khi?n ??i ph??ng t?i t?. Chim h?a mi ch?i th??ng ít hót. Nó ch? hót vài ti?ng khi chi?n th?ng ??i ph??ng.
Nuôi, hu?n luy?n chim ph?i c?u k? t? ?? ?n th?c u?ng, ch? ?? luy?n t?p, ng??i ti?p xúc. Th?c ?n cho chim ch?i ???c ng??i nuôi ch? bi?n riêng theo công th?c, t? l? pha ch? khác nhau. Thông th??ng ???c làm t? b?t ngô, g?o l?t, lòng ?? tr?ng gà, th?t bò, tôm nõn, có khi c? th?t chó ?? chim sung s?c và chi?n ??u h?ng h?n. Chim h?a mi ?a s?ch s? nên ngày nào c?ng ph?i t?m. Ch? ?? luy?n t?p c?a chim c?ng th?t l?m công phu và ??c bi?t ph?i kiên nh?n. ?ây là lúc ng??i yêu chim th? hi?n h?t tình yêu và quy?t tâm c?a mình. ?? hu?n luy?n m?t con chim ch?i ph?i có 4 l?ng ?? t?p l?c, t?p chi?n và t?p tr??ng. ??c bi?t, ?? hu?n luy?n ???c chim tr?ng hay thì luôn ph?i có chim mái hay ?i kèm. Nh?ng chim ch?i có t? ch?t anh hùng, ??c bi?t ch? “yêu” và k?t ?ôi v?i nh?ng cô chim mái c?ng ??c bi?t. Khi ?ã k?t ?ôi r?i, nó s? t? rõ s?c m?nh ?? b?o v? gia ?ình mình tr??c s? ?e d?a xâm l?ng c?a con tr?ng khác. ?ây là ??c tính chung th?y và th?ng l?nh c?a h?a mi mà ng??i ch?i ph?i bi?t.
??i v?i chim hót l?i ph?i ch?n chim mau mi?ng, dáng và màu s?c ??p, không có t?t l?i. Nh?ng con l?n c?u, sàng c?u, ch?y l?ng x?ng xem nh? m?t giá. Chim chào mào ???c cho là quý t??ng, vô giá ph?i h?i ?? các y?u t? nh?: H?ng bò, mào lân, m?t gãy, m? m?ng ba tr?u, l?ng quy, ?uôi tôm, gáy ng?a… Chim chào mào mi?n B?c gi?ng hót âm tròn, ng?n, kho?ng 5 ??n 6 âm. Chào mào mi?n Trung có th? hót ???c 9 ??n 12 âm. ?ó là nh?ng con chim trung mang ? ?à N?ng c?c k? quý hi?m. Nh?ng hi?n nay, nó g?n nh? ?ã tuy?t ch?ng.
Dù hu?n luy?n ???c nhi?u chim quý nh?ng anh H?i không bao gi? bán. Chim v?i anh nh? nh?ng ng??i b?n tri k? ?? anh trò chuy?n tâm tình. Chim do anh hu?n luy?n ?i thi ??u lúc nào c?ng ?o?t gi?i nh?ng do b?n anh m??n ?em ?i. Anh nh? m?t “?n s? chim” hóa thân cùng cu?c s?ng. V?i b? dày ki?n th?c và kinh nghi?m v? chim c?nh, anh H?i có th? khi?n ng??i yêu chim quên ???ng v?. ?ó là t? ch?t ?áng quý quên mình c?ng hi?n cho ni?m ?am mê c?a ng??i ngh? s?. Th? m?i bi?t, nh?ng tuy?t tác cho ??i nhi?u khi xu?t phát t? nh?ng ?i?u gi?n d? nh? ni?m ?am mê chim c?nh.
Ngu?n: Chim ??p
