K? thu?t nuôi chim h?a mi luôn ?òi h?i ng??i ?am mê ph?i c?n tr?ng và tìm hi?u thói quen c?ng nh? l?i s?ng chim h?a mi. Cùng tìm hi?u v? loài chim này và cách thu?n hóa nhanh nh?t...
Trong s? các loài chim c?nh, h?a mi ???c ví là “ngh? s? c?a r?ng xanh” b?i gi?ng hót lanh l?nh, luy?n láy, lên b?ng xu?ng tr?m t?a h? ti?ng su?i reo, gió th?i vi vu. Không nh?ng th?, h?a mi còn là nh?ng ??u s? không khoan nh??ng khi lâm tr?n. Tính cách c?a chim h?a mi c?ng khác bi?t so v?i nhi?u lo?i chim r?ng khác, ?ó là s? cao sang, c?u k?, trau tru?t. B?i th?, vi?c thu?n hóa chim h?a mi không h? ??n gi?n. Xét m?t cách t?ng quát, chim h?a mi thu?c lo?i ??ng ng?nh, khó tính, khó thu?n. ??c thêm: Cách ch?n l?ng chim
Chim m?c là gì, khái ni?m v? chim m?c:
- Chúng ta s? b?t ??u t? khái ni?m “chim m?c”. Ng??i ch?i chim s? d?ng t? “m?c” ?? nói v? nh?ng con chim v?a b?t t? r?ng v?. ??c ?i?m c? b?n nh?t c?a chim trong th?i k? này là s? ho?ng s?, nhút nhát. Nuôi chim trong k? này r?t v?t v?, khó kh?n b?i chúng ch?a quen v?i cu?c s?ng trong l?ng. M?i khi th?y bóng ng??i là m?i l?n bay nh?y lo?n x?, ?âm ??u vào các nan l?ng d?n t?i rách ??u, ch?y máu, xã cánh, gãy ?uôi… Có con chim th?m chí còn nh?t quy?t không ch?u ?n d?n t?i t? vong. N?u b?n không ph?i là ng??i nuôi chim có nhi?u kinh nghi?m thì t?t nh?t không nên ch?n mua và nuôi chim h?a mi trong th?i k? này. T?t nh?t là nên mua nh?ng con chim t??ng ??i thu?n, ?ã bi?t ?n cám và c?t ti?ng hót trong l?ng.
Các b??c thu?n hóa chim h?a mi
- ?? thu?n hóa chim hoa mi, tr??c h?t chúng ta b?t ??u thu?n hóa chim m?c. Nh?ng ng??i buôn bán chim ho?c nuôi nhi?u chim th??ng có m?t cái “l?ng c?i”, cái l?ng này ???c chia làm nhi?u ng?n nh? v?i kho?ng không ch? v?a ?? ?? chim xoay ng??i. M?i ng?n có hai cóng nh? ?? n??c và th?c ?n. M?c ?ích c?a vi?c dùng l?ng c?i là h?n ch? cho chim bay nh?y lo?n x?, b??c ??u t?o thói quen “??ng c?u”, ?n cám. T?t nhiên th?i gian ??u, ng??i ch? còn cho chim ?n c? các lo?i côn trùng ho?c th?c ?n t? nhiên quen thu?c v?i cu?c s?ng hoang dã c?a nó n?a.
- Khi chim ?ã b?t ??u bi?t ?n cám, bi?t hót khi nghe th?y nh?ng thanh âm c?a ??ng lo?i c?ng là lúc ng??i ch? quan sát và nh?n bi?t ???c giá tr? c?a t?ng con. H? ??a chim ra ? “l?ng nuôi”. Thông th??ng, chúng ta mua chim khi chim ? giai ?o?n này. Không bi?t dùng t? nào cho chính xác nh?ng có l? ta t?m g?i nh?ng chú chim nh? v?y là “chim t?m”.
- ? th?i k? này, chim v?n bay nh?y lo?n x? khi th?y bóng ng??i, có con v?n rách ??u ch?y máu nh? th??ng nh?ng bù l?i chúng ?ã bi?t ?n cám, ??ng c?u và hót trong l?ng. Nhi?u khi ?? theo dõi chim, tôi ph?i n?p sau nh?ng b?c t??ng l?ng nghe xem hôm nay chim c?a mình có hót không hay hót thêm ???c nh?ng gi?ng gì m?i. Kinh nghi?m ph? bi?n nh?t cho vi?c nuôi chim trong th?i k? này là ph? áo l?ng và treo chim ? n?i yên t?nh h?n ch? ti?p xúc v?i con ng??i. Tùy theo tính cách c?a t?ng con chim b?n có th? ?? hé l?ng ít hay nhi?u. B?n nên có m?t con chim mái t??ng ??i thu?n ?? “?p” chim ??c làm cho chim ??c b?t ho?ng s? và s?m thích nghi v?i cu?c s?ng trong l?ng. Cách “?p ??c” không có gì là ph?c t?p c?. B?n treo chim mái ? c?nh chim ??c, m? hé l?ng ?? chim ??c nhìn th?y chim mái. N?u con chim mái c?a b?n thu?c lo?i hay, chim ??c s? nhanh thu?n h?n. Tôi th?t may m?n khi ?ang s? h?u m?t con chim mái thu?c lo?i “??nh”. C? m?i khi nhìn th?y chim ??c là nó v?y v?y hai ??u cánh, nh?y lên thành l?ng nh? mu?n âu y?m, vu?t ve chim ??c. Và chú chim ??c nh? c?ng “x?n xang” ?áp l?i tình c?m c?a cô nàng, quên c? ho?ng s?.
- Không gi?ng nh? nhi?u lo?i chim khác, chim h?a mi r?t hi?u th?ng vì v?y b?n không nên ?? nh?ng con chim ??c “t?m” ? g?n nh?ng con chim “thu?n”. N?u nh? b?n nuôi kh??u, vi?c treo hai con chim ??c ? g?n nhau ?em l?i hi?u qu? tích c?c là chúng có th? h?c t?p gi?ng hót c?ng nh? ph?n x? c?a nhau thì vi?c treo hai chim h?a mi ??c ? g?n nhau l?i ?em ??n nh?ng k?t qu? tiêu c?c. Là gi?ng chim hi?u th?ng xu?t phát t? b?n n?ng tranh giành chim mái, h?n n?a trong t? nhiên, h?a mi th??ng s?ng ??n l? trên nh?ng “lãnh ??a” riêng nên nó s? không ch?p nh?n s? có m?t c?a k? “phá ?ám”; h?a mi ??c thu?n s? có hành ??ng “d?n m?t” con chim m?i khi?n cho nó thêm ho?ng s?. M?i l?n m? m? ??nh hót là m?i l?n chim thu?n l?n ti?ng ?e d?a, c?nh cáo. Vì v?y chú chim m?i mang v? còn lâu m?i dám th? hi?n gi?ng ca c?a mình. Kinh nghi?m rút ra là nên ?p ??c b?ng mái và ng??c l?i nên ?p mái b?ng ??c.
- Có th? nói ch?m sóc chim “t?m” là giai ?o?n v?t v? nh?t trong quá trình thu?n hóa chim h?a mi. N?u nh? ? th?i k? “m?c”, ng??i ch? ch? vi?c ti?p n??c và th?c ?n cho chim trong l?ng c?i thì ? giai ?o?n “chim t?m” b?n ph?i t?p cho chim nh?ng thói quen và ph?n x? c?n thi?t khi s?ng trong l?ng. B?n nên c? g?ng th?c hi?n nh?ng công vi?c ch?m sóc chim m?t cách ??u ??n và c? ??nh vào m?i gi? trong ngày, ch?ng h?n sáng m? áo l?ng vào m?t gi? c? ??nh, sau ?ó treo chim ? m?t ch? c? ??nh, ti?p th?c ?n, n??c u?ng vào m?t gi? c? ??nh… ?? t?o cho chim có nh?ng “ph?n x? có ?i?u ki?n” phù h?p v?i cu?c s?ng trong l?ng.
- Khi chim m?i ??a vào l?ng nuôi, do ch?a quen v?i vi?c ti?p xúc v?i con ng??i nên b?n ph?i ch?p nh?n m?t th?c t? là không th? ngày nào c?ng “s? mó” vào l?ng chim ???c. B?n nên ?? hai cóng ??ng th?c ?n ??y cho chim ?n d?n trong ba b?n ngày. T?t nhiên l?ng chim c?a b?n lúc này r?t “n?ng mùi” và không còn cách nào khác là ph?i “s?ng chung” v?i th? mùi m?i m? này. Gi?i pháp t?i ?u là b?n nên treo chim tránh xa nh?ng n?i sinh ho?t th??ng nh?t c?a gia ?ình ?? “không ai ??ng cham ??n ai c?”.
- Cùng v?i th?i gian, tùy theo tính cách c?a con chim d?n hay ít d?n ng??i h?n, b?n hé d?n, hé d?n áo l?ng cho chim d?n làm quen v?i môi tr??ng xung quanh. B?n c?ng nên t?ng d?n c??ng ?? ti?p xúc v?i chim b?ng cách ti?p th?c ?n hàng ngày, cho chim ?n m?i s?ng, thay n??c, t?m cho chim… Và, nh? tôi ?ã trình bày ? ph?n trên, n?u có th?, hãy luôn cho chim ??c ???c “?p mái”. Nh?ng vào ban ngày, b?n nên treo tách chim ??c và chim mái ra ?? chim ??c, khi nghe th?y ti?ng chim mái g?i, s? luy?n t?p gi?ng hót c?a mình và th? hi?n nh?ng “tuy?t chiêu” mà có khi b?n c?ng không ng? t?i.
- Khi con chim m?i v? nhà b?n, tr? khi b?n mua “chim thu?c”, không bao gi? b?n có ngay m?t chú chim ?ng ý c?. Ho?c là không hót, ho?c là lông cánh rách, ho?c là nát m?t ch?y máu… ho?c là t?t c? nh?ng ?i?u ?ó. Nh?ng b?n yên tâm, ch? c?n kiên nh?n ch?m sóc, chú chim c?a b?n không s?m thì mu?n c?ng s? ??t tiêu chu?n thôi. Tôi còn nh? khi m?i mang chim v?, m?i l?n cho chim t?m tôi xót h?t c? ru?t khi nhìn chú chim bay nh?y lo?n x?, rách ??u rách m?t… Nh?ng ?ó là th?c t? mà m?i ng??i chúng ta ph?i ch?p nh?n khi ??a m?t sinh v?t hoang dã vào trong cu?c s?ng con ng??i.
- Khi chim ?ã b?t ??u bi?t ?n cám, bi?t hót khi nghe th?y nh?ng thanh âm c?a ??ng lo?i c?ng là lúc ng??i ch? quan sát và nh?n bi?t ???c giá tr? c?a t?ng con. H? ??a chim ra ? “l?ng nuôi”. Thông th??ng, chúng ta mua chim khi chim ? giai ?o?n này. Không bi?t dùng t? nào cho chính xác nh?ng có l? ta t?m g?i nh?ng chú chim nh? v?y là “chim t?m”.
- ? th?i k? này, chim v?n bay nh?y lo?n x? khi th?y bóng ng??i, có con v?n rách ??u ch?y máu nh? th??ng nh?ng bù l?i chúng ?ã bi?t ?n cám, ??ng c?u và hót trong l?ng. Nhi?u khi ?? theo dõi chim, tôi ph?i n?p sau nh?ng b?c t??ng l?ng nghe xem hôm nay chim c?a mình có hót không hay hót thêm ???c nh?ng gi?ng gì m?i. Kinh nghi?m ph? bi?n nh?t cho vi?c nuôi chim trong th?i k? này là ph? áo l?ng và treo chim ? n?i yên t?nh h?n ch? ti?p xúc v?i con ng??i. Tùy theo tính cách c?a t?ng con chim b?n có th? ?? hé l?ng ít hay nhi?u. B?n nên có m?t con chim mái t??ng ??i thu?n ?? “?p” chim ??c làm cho chim ??c b?t ho?ng s? và s?m thích nghi v?i cu?c s?ng trong l?ng. Cách “?p ??c” không có gì là ph?c t?p c?. B?n treo chim mái ? c?nh chim ??c, m? hé l?ng ?? chim ??c nhìn th?y chim mái. N?u con chim mái c?a b?n thu?c lo?i hay, chim ??c s? nhanh thu?n h?n. Tôi th?t may m?n khi ?ang s? h?u m?t con chim mái thu?c lo?i “??nh”. C? m?i khi nhìn th?y chim ??c là nó v?y v?y hai ??u cánh, nh?y lên thành l?ng nh? mu?n âu y?m, vu?t ve chim ??c. Và chú chim ??c nh? c?ng “x?n xang” ?áp l?i tình c?m c?a cô nàng, quên c? ho?ng s?.
- Không gi?ng nh? nhi?u lo?i chim khác, chim h?a mi r?t hi?u th?ng vì v?y b?n không nên ?? nh?ng con chim ??c “t?m” ? g?n nh?ng con chim “thu?n”. N?u nh? b?n nuôi kh??u, vi?c treo hai con chim ??c ? g?n nhau ?em l?i hi?u qu? tích c?c là chúng có th? h?c t?p gi?ng hót c?ng nh? ph?n x? c?a nhau thì vi?c treo hai chim h?a mi ??c ? g?n nhau l?i ?em ??n nh?ng k?t qu? tiêu c?c. Là gi?ng chim hi?u th?ng xu?t phát t? b?n n?ng tranh giành chim mái, h?n n?a trong t? nhiên, h?a mi th??ng s?ng ??n l? trên nh?ng “lãnh ??a” riêng nên nó s? không ch?p nh?n s? có m?t c?a k? “phá ?ám”; h?a mi ??c thu?n s? có hành ??ng “d?n m?t” con chim m?i khi?n cho nó thêm ho?ng s?. M?i l?n m? m? ??nh hót là m?i l?n chim thu?n l?n ti?ng ?e d?a, c?nh cáo. Vì v?y chú chim m?i mang v? còn lâu m?i dám th? hi?n gi?ng ca c?a mình. Kinh nghi?m rút ra là nên ?p ??c b?ng mái và ng??c l?i nên ?p mái b?ng ??c.
- Có th? nói ch?m sóc chim “t?m” là giai ?o?n v?t v? nh?t trong quá trình thu?n hóa chim h?a mi. N?u nh? ? th?i k? “m?c”, ng??i ch? ch? vi?c ti?p n??c và th?c ?n cho chim trong l?ng c?i thì ? giai ?o?n “chim t?m” b?n ph?i t?p cho chim nh?ng thói quen và ph?n x? c?n thi?t khi s?ng trong l?ng. B?n nên c? g?ng th?c hi?n nh?ng công vi?c ch?m sóc chim m?t cách ??u ??n và c? ??nh vào m?i gi? trong ngày, ch?ng h?n sáng m? áo l?ng vào m?t gi? c? ??nh, sau ?ó treo chim ? m?t ch? c? ??nh, ti?p th?c ?n, n??c u?ng vào m?t gi? c? ??nh… ?? t?o cho chim có nh?ng “ph?n x? có ?i?u ki?n” phù h?p v?i cu?c s?ng trong l?ng.
- Khi chim m?i ??a vào l?ng nuôi, do ch?a quen v?i vi?c ti?p xúc v?i con ng??i nên b?n ph?i ch?p nh?n m?t th?c t? là không th? ngày nào c?ng “s? mó” vào l?ng chim ???c. B?n nên ?? hai cóng ??ng th?c ?n ??y cho chim ?n d?n trong ba b?n ngày. T?t nhiên l?ng chim c?a b?n lúc này r?t “n?ng mùi” và không còn cách nào khác là ph?i “s?ng chung” v?i th? mùi m?i m? này. Gi?i pháp t?i ?u là b?n nên treo chim tránh xa nh?ng n?i sinh ho?t th??ng nh?t c?a gia ?ình ?? “không ai ??ng cham ??n ai c?”.
- Cùng v?i th?i gian, tùy theo tính cách c?a con chim d?n hay ít d?n ng??i h?n, b?n hé d?n, hé d?n áo l?ng cho chim d?n làm quen v?i môi tr??ng xung quanh. B?n c?ng nên t?ng d?n c??ng ?? ti?p xúc v?i chim b?ng cách ti?p th?c ?n hàng ngày, cho chim ?n m?i s?ng, thay n??c, t?m cho chim… Và, nh? tôi ?ã trình bày ? ph?n trên, n?u có th?, hãy luôn cho chim ??c ???c “?p mái”. Nh?ng vào ban ngày, b?n nên treo tách chim ??c và chim mái ra ?? chim ??c, khi nghe th?y ti?ng chim mái g?i, s? luy?n t?p gi?ng hót c?a mình và th? hi?n nh?ng “tuy?t chiêu” mà có khi b?n c?ng không ng? t?i.
- Khi con chim m?i v? nhà b?n, tr? khi b?n mua “chim thu?c”, không bao gi? b?n có ngay m?t chú chim ?ng ý c?. Ho?c là không hót, ho?c là lông cánh rách, ho?c là nát m?t ch?y máu… ho?c là t?t c? nh?ng ?i?u ?ó. Nh?ng b?n yên tâm, ch? c?n kiên nh?n ch?m sóc, chú chim c?a b?n không s?m thì mu?n c?ng s? ??t tiêu chu?n thôi. Tôi còn nh? khi m?i mang chim v?, m?i l?n cho chim t?m tôi xót h?t c? ru?t khi nhìn chú chim bay nh?y lo?n x?, rách ??u rách m?t… Nh?ng ?ó là th?c t? mà m?i ng??i chúng ta ph?i ch?p nh?n khi ??a m?t sinh v?t hoang dã vào trong cu?c s?ng con ng??i.
L?u ý:
- M?t ?i?u c?ng h?t s?c quan tr?ng khi ch?m sóc chim là lúc nào c?ng ph?i d?u dàng, nh? nhàng và âu y?m chú chim. Ch?a có khoa h?c nào ch?ng minh v? thái ?? ch?m sóc chim ?nh h??ng nh? th? nào t?i m?c ?? thu?n c?a chim nh?ng tôi dám ch?c r?ng khi b?n treo chim, h? chim, ph? áo l?ng cho chim, cho chim ?n, thay n??c u?ng, t?m cho chim… b?ng s? d?u dàng, nh? nhàng, âu y?m, hi?u qu? thu?n hóa chim s? cao h?n r?t nhi?u v?i m?t thái ?? d?ng d?ng, m?t khuôn m?t d? t?n hay nh?ng hành ??ng m?nh b?o.
- Ngay c? khi ?ã thu?n, ngoài ch? ?? ch?m sóc bình th??ng, b?n v?n nên cho chim ??c “?p mái” ?? kích thích “nam tính” trong chúng. C?ng gi?ng nh? con ng??i, tôi ngh? r?ng s? h?ng ph?n trong “tình yêu” có th? giúp chim h?a mi thêm d?i dào sinh l?c, ?n kho? h?n, ch?i tru?t b? lông h?n và trau tru?t thêm gi?ng hót c?a mình. Nh? th?, ng??i nuôi chim chúng ta ch? có l?i mà thôi.
- Tóm l?i vi?c ch?m sóc và thu?n hóa chim ho? mi r?t v?t v? ?òi h?i ng??i ch?i ph?i có s? kiên nh?n, t? m?. Nh?ng n?u b?n th?c s? có tình yêu v?i loài chim này, b?n s? v??t qua t?t c? khó kh?n và khi chú chim c?a b?n c?t cao ti?ng hót, tr? tài, khoe s?c b?n s? th?y h?nh phúc vô cùng.
- S? ??n m?t lúc nào ?ó, khi b?n m? áo l?ng chim, cho chim ?n hay t?m cho chim… b?n s? th?y chú chim không còn bay nh?y l?n x?n n?a mà ch? nh?y vài cái l?y l?. Trông th?y b?n nó không còn s? ho?ng s? n?a mà nh? nhìn th?y ng??i quen. Vào m?i bu?i bình minh, b?n treo chim ra ngoài ?ón nh?ng tia n?ng ban mai d?u nh?, âm áp, chú chim c?a b?n bình t?nh m? m? c?t ti?ng hót ?ón chào ngày m?i… Khi ?y, có th? nói b?n ?ã thành công trong vi?c thu?n hóa chim h?a mi r?i.
- B?ng kinh nghi?m và nh?ng ph??ng pháp c?a mình, tôi th?y thông th??ng ph?i m?t t? 4 ??n 6 tháng ?? có m?t chú chim h?a mi t??ng ??i thu?n, tr??ng h?p cá bi?t c?ng có nh?ng con lên ??n m?t n?m ho?c h?n. Ngoài nh?ng kinh nghi?m mà tôi ?ã trình bày ? trên, m?t y?u t? r?t quan tr?ng ?nh h??ng ??n vi?c thu?n hóa h?a mi là cách ch?n chim c?a b?n nh? th? nào n?a. Và ??y là m?t ch? ?? mà tôi r?t mu?n trao ??i v?i các b?n trong nh?ng ngày s?p t?i. Tôi c?ng xin th?a nh?n r?ng, t? tr??c t?i gi? ch? toàn nuôi mi hót nên không có nhi?u kinh nghi?m trong vi?c nuôi mi ch?i. V?y b?n nào có kinh nghi?m hay xin góp ý ?? h?c h?i nhé.
- S? ??n m?t lúc nào ?ó, khi b?n m? áo l?ng chim, cho chim ?n hay t?m cho chim… b?n s? th?y chú chim không còn bay nh?y l?n x?n n?a mà ch? nh?y vài cái l?y l?. Trông th?y b?n nó không còn s? ho?ng s? n?a mà nh? nhìn th?y ng??i quen. Vào m?i bu?i bình minh, b?n treo chim ra ngoài ?ón nh?ng tia n?ng ban mai d?u nh?, âm áp, chú chim c?a b?n bình t?nh m? m? c?t ti?ng hót ?ón chào ngày m?i… Khi ?y, có th? nói b?n ?ã thành công trong vi?c thu?n hóa chim h?a mi r?i.
- B?ng kinh nghi?m và nh?ng ph??ng pháp c?a mình, tôi th?y thông th??ng ph?i m?t t? 4 ??n 6 tháng ?? có m?t chú chim h?a mi t??ng ??i thu?n, tr??ng h?p cá bi?t c?ng có nh?ng con lên ??n m?t n?m ho?c h?n. Ngoài nh?ng kinh nghi?m mà tôi ?ã trình bày ? trên, m?t y?u t? r?t quan tr?ng ?nh h??ng ??n vi?c thu?n hóa h?a mi là cách ch?n chim c?a b?n nh? th? nào n?a. Và ??y là m?t ch? ?? mà tôi r?t mu?n trao ??i v?i các b?n trong nh?ng ngày s?p t?i. Tôi c?ng xin th?a nh?n r?ng, t? tr??c t?i gi? ch? toàn nuôi mi hót nên không có nhi?u kinh nghi?m trong vi?c nuôi mi ch?i. V?y b?n nào có kinh nghi?m hay xin góp ý ?? h?c h?i nhé.
Theo: Chim ??p
